De Nederlandse Opera had er al voor gewaarschuwd: de drie Mozart da Ponte producties in het 250ste herdenkingsjaar van de grote componist zouden onconventionele uitvoeringen worden. DNO wil immers regisseurs de kans geven om op hún manier een hedendaagse invulling te geven aan opera’s uit vervlogen tijden. De persiflage op Mozarts Don Giovanni, die het duo Jossi Wieler en Sergio Morabito in een derderangs beddenmagazijn laten plaatsvinden, heb ik inmiddels met eigen ogen kunnen zien. Het spijt me het te moeten zeggen, maar voor deze enscenering heb ik geen goed woord over! Jammer, het kan zo veel beter, getuige de fantastische voorstelling die dezelfde Nederlandse Opera recent van Lady MacBeth van Mtsensk van Shostakovitsj op de planken zette. Laat ik proberen bondig uit te leggen wat me zo heeft gestoord. Misschien dat de artistiek verantwoordelijken zich er iets aan gelegen laten liggen.
Onconventioneel was de voorstelling in het Amsterdams Muziektheater zeker. Wieler en Morabito provoceren. Weg met de overleefde burgerlijke moraal. Leve de seksuele vrijheid. Zerlina wordt bruut verkracht. Zij neemt op sado-masochistische wijze wraak. Toch triomfeert de cynische rokkenjager en vrouwenverkrachter. Niet Don Giovanni gaat ten onder, maar Donna Anna’s vader, de Commendatore. Wankelend op een half door zijn poten gezakt bed. Wat voor bedoeling hebben de regisseurs om na deze dwaze draai aan het verhaal het sextet alsnog de oorspronkelijke moraal van Mozart en da Ponte te laten zingen? ‘De dood van schurken is altijd gelijk aan hun leven.’ Na het vertoonde slaat dat nergens op! Het is maar één voorbeeld. Deze productie is een grote warboel, waar niets van klopt en waar bijgevolg geen touw aan is vast te knopen.
Toch kunnen persiflages, hoe warrig ook, soms heel geestig zijn. En waarschijnlijk was deze voorstelling ook zo bedoeld. Maar was het ook echt leuk? Nauwelijks; zeker vóór de pauze, was het ronduit een saaie vertoning met al die bedden waar de slaperige cast op lag te rusten. Geen flitsende scènewisselingen – zo’n sterk punt van de creatie van Mozart en da Ponte. Geen sprankelende recitatieven tussen de don en zijn knecht – slechts afgeraffelde en ingekorte parlando’s. Een amusante figuur als Leporello verdwijnt daardoor totaal in het niet. Wat resteert is een lamzak, die voortdurend in zijn broek staat te friemelen. Is dat humor?
‘Toon niet te veel gevoelens’, is het adagium van het DNO-beleid. Opera is toch al één en al emotie. Tedere erotiek tussen geliefden, jakkes! Hou ze vooral op afstand. Zerlina verzoent zich liefderijk met Masetto, maar die ligt natuurlijk wel tien bedden verderop. Zo komt de hartstocht van het span, meent men, het beste eigentijds over (?).
Conclusie. Deze vertoning is (helaas weer eens) een bevestiging van de regel: ‘alles mag, als het maar niet is wat de componist heeft bedoeld’. Een hopeloze opgave voor vocalisten én orkest. En een geduchte afknapper voor menig operaliefhebber.
Retteketet! Don Giovanni in Beter (?) Bed
Onconventioneel was de voorstelling in het Amsterdams Muziektheater zeker. Wieler en Morabito provoceren. Weg met de overleefde burgerlijke moraal. Leve de seksuele vrijheid. Zerlina wordt bruut verkracht. Zij neemt op sado-masochistische wijze wraak. Toch triomfeert de cynische rokkenjager en vrouwenverkrachter. Niet Don Giovanni gaat ten onder, maar Donna Anna’s vader, de Commendatore. Wankelend op een half door zijn poten gezakt bed. Wat voor bedoeling hebben de regisseurs om na deze dwaze draai aan het verhaal het sextet alsnog de oorspronkelijke moraal van Mozart en da Ponte te laten zingen? ‘De dood van schurken is altijd gelijk aan hun leven.’ Na het vertoonde slaat dat nergens op! Het is maar één voorbeeld. Deze productie is een grote warboel, waar niets van klopt en waar bijgevolg geen touw aan is vast te knopen.
Toch kunnen persiflages, hoe warrig ook, soms heel geestig zijn. En waarschijnlijk was deze voorstelling ook zo bedoeld. Maar was het ook echt leuk? Nauwelijks; zeker vóór de pauze, was het ronduit een saaie vertoning met al die bedden waar de slaperige cast op lag te rusten. Geen flitsende scènewisselingen – zo’n sterk punt van de creatie van Mozart en da Ponte. Geen sprankelende recitatieven tussen de don en zijn knecht – slechts afgeraffelde en ingekorte parlando’s. Een amusante figuur als Leporello verdwijnt daardoor totaal in het niet. Wat resteert is een lamzak, die voortdurend in zijn broek staat te friemelen. Is dat humor?
‘Toon niet te veel gevoelens’, is het adagium van het DNO-beleid. Opera is toch al één en al emotie. Tedere erotiek tussen geliefden, jakkes! Hou ze vooral op afstand. Zerlina verzoent zich liefderijk met Masetto, maar die ligt natuurlijk wel tien bedden verderop. Zo komt de hartstocht van het span, meent men, het beste eigentijds over (?).
Conclusie. Deze vertoning is (helaas weer eens) een bevestiging van de regel: ‘alles mag, als het maar niet is wat de componist heeft bedoeld’. Een hopeloze opgave voor vocalisten én orkest. En een geduchte afknapper voor menig operaliefhebber.
Han van Tulder